Dziś 17 grudnia. Pierwsza część adwentu dobiegła końca. Od tego dnia czytania w liturgii nakierowane będą na przyjście na świat Zbawiciela w Betlejem. W liturgii rozpocznie się również okres, w którym śpiewane są tzw. Wielkie Antyfony (zwane także Antyfonami „O”, gdyż każda z nich zaczyna się tym wykrzyknikiem).
Wielkie Antyfony znajdziemy w Liturgii Godzin. Tam, w dniach od 17 do 23 grudnia, przypisane są na każdy dzień specjalne antyfony przed Magnificat. Ich treść zaczerpnięta jest z ksiąg Starego Testamentu. Zaczynają się od słów: O Sapientia (Mądrości), O Adonai (Panie), O radix (Korzeniu Jessego), O clavis (Kluczu Dawida), O oriens (Wschodzie), O rex (Królu) i O Emmanuel. Ciekawe jest to, że gdy przeczytamy pierwsze litery tych antyfon w kolejności, zaczynając od antyfony na 23 grudnia a kończąc na tej przepisanej na 17 grudnia, powstanie zawołanie „ero cras” – co w tłumaczeniu z łaciny oznacza – „jutro przybędę”.
Antyfony te znajdziemy również w Liturgii Mszy Świętej, w miejscu śpiewu przed Ewangelią, jednak w nieco skróconej formie. Tradycja przypisuje autorstwo antyfon św. Grzegorzowi Wielkiemu. Treść antyfon uświadamia nam, kim tak naprawdę jest Ten, na któego przyjście czekamy i jak był on zapowiadany przez proroków.
17 grudnia: „O Sapientia”
O Mądrości, która wyszłaś z ust Najwyższego, Ty obejmujesz wszechświat od końca do końca i wszystkim rządzisz z mocą i słodyczą, przyjdź i naucz nas dróg roztropności.
Antyfona ta złożona jest z cytatów z dwóch ksiąg: pierwszy, z Syr 24, 3 nakierowuje nas na to, że Chrystus jest Słowem zrodzonym przez Ojca – tak jak pisze Ewangelista Jan: „Verbum Caro factum est” – Słowo Ciałem się stało. Druga część zaczerpnięta jest z Mdr 8, 1, gdzie powiedziane jest, że Mądrość Boża ogarnia cały świat.
18 grudnia: „O Adonai”
O Adonai, Wodzu Izraela, Tyś w krzaku gorejącym objawił się Mojżeszowi i na Syjonie dałeś mu Prawo, przyjdź nas wyzwolić swym potężnym ramieniem.
Ta antyfona przypomina nam wyjście z Egiptu Izraelitów. W 3 rozdziale Księgi Wyjścia Pan objawia się Mojżeszowi w krzaku gorejącym, objawiając swoje Imię JHWH i zapowiadając wyprowadzenie Ludu wybranego z niewoli. Izraelici wołając do Boga nie używali słowa JHWH, ponieważ się bali, zamiast tego mówili do Niego: Adonai. Prawo – to tablice przykazań które otrzymał Mojżesz. „Potężne ramię” pojawia się wiele razy w Starym Testamencie. To właśnie ono – Jezus – ma wyzwolić nas z grzechu.
19 grudnia: „O Radix Iesse”
O Korzeniu Jessego, który się wznosisz jako znak dla narodów, przed Tobą zamilkną królowie, a ludy będą się modlić do Ciebie, przyjdź nas wyzwolić już dłużej nie zwlekaj.
W trzeciej Wielkiej Antyfonie, pojawia się odniesienie do Księgi proroka Izajasza. Chrystus to potomek Jessego, który wyrósł jako odrośl z jego korzenia.
20 grudnia: „O Clavis David”
O Kluczu Dawida i Berło domu Izraela, Ty który otwierasz a nikt zamknąć nie zdoła, zamykasz a nikt nie otworzy, przyjdź i wyprowadź z więzienia człowieka pogrążonego w cieniu śmierci.
W tej antyfonie znów widać wyraźne nawiązanie do Księgi Izajasza. Chrystus – Klucz Dawida – ma zupełną władzę nad śmiercią i Otchłanią.
21 grudnia: „O Oriens”
O Wschodzie, Blasku światłości wieczystej i Słońce sprawiedliwości, przyjdź i oświeć żyjących w mroku i cieniu śmierci.
Piąta antyfona oparta jest na Ps 107 i pieśni Zachariasza. Jezus Chrystus to „Światło na oświecenie pogan”.
22 grudnia: „O Rex genitum”:
O Królu narodów przez nie upragniony, kamieniu węgielny Kościoła, przyjdź zbaw człowieka, którego utworzyłeś z prochu ziemi.
Człowiek „utworzony z prochu ziemi” odnosi się do Księgi Rodzaju, ale również do Księgi Izajasza 67, 7. Zachariasz (14, 9) zapowiada Króla narodów, jednego i jedynego pana całej ziemi. Chrystus to kamień węgielny Kościoła – na nim jest on zbudowany. To nawiązanie do Psalmu 118.
23 grudnia: „O Emmanuel”:
O Emmanuelu, nasz Królu i Prawodawco, oczekiwany zbawicielu narodów, przyjdź, aby nas wybawić nasz Panie i Boże.
Ostatnia z antyfon zaczyna się imieniem Mesjasza, zapowiadanym przez Izajasza (7, 14). Izajasz prorokuje również w rozdziale 33, że „Pan naszym prawodawcą, Pan naszym Królem, on nas zbawi”. W Apokalipsie Chrystus nazwany jest Panem i naszym Bogiem (4, 11).
Warto pochylić się w tych dniach nad znaczeniem powyższych antyfon. Może to dobra okazja, by sięgnąć po księgę Pisma Świętego i poszukać ich źródeł? Niech to poszukiawnie pomoże nam dobrze przygotować się do świąt Bożego Narodzenia, abyśmy mogli odnaleźć prawdziwego Boga, zapowiadanego przez proroków, zrodzonego z Maryi w Betlejem.
Źródła: sanctus.pl, brewiarz.pl, koszalin.oaza.pl